निर्मलमणि अधिकारी आयोदधौम्यको छैटौँ खण्डकाव्य आकाश यसरी खुल्छ

आकाश यसरी खुल्छ
निर्मलमणि अधिकारी आयोदधौम्यको छैटौँ खण्डकाव्य
लेखन मिति ः वि.सं. २०५०।०२।१८ बिहान ८ः०० बजे सुरु भई मध्याह्न १२ः३० मा समाप्त ।
This short-epic has been published already in: Aath Khandakavyaharu Ayod Dhaumyaka (An Anthology of Eight very short epics by Ayod Dhaumya), published by: Taranga Sahityik Abhiyan. यो खण्डकाव्य पनि आठ खण्डकाव्यहरु आयोदधौम्यका (तरंग साहित्यिक अभियान, वि.सं. २०६५) मा संग्रहित छ ।

विषयसूची
१। विषय प्रवेश
२। विदुलाको छट्पटी
३। विदुला संजयलाई भन्छिन्
४। विदुलाको सन्देश ः संघर्ष
५। संजयको विवशता प्रदर्शन
६। संजय आक्रोशित हुन्छन्
७। विदुलाको कूटनीति सम्बन्धी अर्ती
८। उपसंहार

मंगलाचरण
वीणा पुस्तक धारिणी अभयदाता हे श्वेत वस्त्रावृता ।
तिम्रै पाई दया मानिसहरु हुन्छन् खुशी सर्वदा ॥
वाणी स्वरुपा हजुरको गर्छन् सबले तप ।
सकूँ लेख्न काव्य यो गर्दै हजुरको जप ॥
लामो सूँढ अनि हाम्रा कल्याणकर्ता प्रभो ।
करुणा हामीमाथि ठूलो छ तिम्रो विभो ॥
देऊ शक्ति शीघ्र लेखनको भक्त काव्यको हो भनी ।
तिम्रोझैं सुयश फक्रोस् अमर हुन सकूँ अनि ॥
यो देशको पहरा जहाँ
कस्तुरी मग्मगाइरहेछ
यो देशको छहरा जहाँ
श्रीखण्ड जग्मगाइरहेछ
अनि यो देशका फाँटहरु जहाँ
नदीहरु गड्गडाइरहेछन्
र मेरो हिमालपनि देओस्
सम्बल मनको ।
यी देशका कछाड र भोटो फाटेका
मेरा दीन जनता
आधी पेट खाएर
सारंगीझैँ ख्याप्ल्याक्क परेका
मेरा विवश जनता
यी सबको आत्मा साक्षी छ
यहाँ कलम गड्गडाउने छ
खलंगामाझैँ वीरताको
शंखघोष गर्दै जाओस्
मेरो कलमले ।

१। विषय प्रवेश
सूत्रधार १ ः
कथा आज भिनंदैछ यहाँ एक वीर् नारीको
कथासँगै गाइँदैछ प्रशस्ति यहाँ वीर् नारीको ।
माया प्रेम स्नेहकी खानी सधैं नारी
परेदेखि ज्वालामुखी चट्याङ् बन्छिन् नारी ।
एकादेशको कथा हो यो
कुनै देश थियो रे
त्यो देश देश थिएन वास्तवमा
राष्ट्र थिएन त्यो ।
प्रत्येक जनताको हात
बन्दी बनेका थिए
प्रत्येक राष्ट्रवादीको मुखमा
ताल्चा मारिएको थियो
उफ्
कति दुःखदायी हुन्छ पराधीनता
दूर्भाग्य यही थियो
नियति त्यो देशको ।
यन्त्रमानव बनेर
कसैको आदेशको प्रतिक्षामा
बस्थे कतै अक्षम्य गल्ती
हुने त होइन
थाहा छैन कुन बेला
कोमाथि प्रहार पर्छ
खै के थाहा कहिले
बन्दी हुन्छन् जनता
आखिर त्यो देश
पराधिन त जो थियो ।
बारीका डल्लाहरु चिच्याईचिच्याई
स्वतन्त्रताको वकालत गर्थे
नदीका सुस्केराहरु
पीडाको गाना सुनाउँथे
प्रत्येक मनहरु चाहन्थे
ज्वालामुखी बनिदिन र
भत्काइदिन
पराधिनताको दूर्ग ।
िपंजडाको सुगा झैं भएर
विरहिणी झैं रोएर
काल बितेको थियो
पराइको गाँसमा बासमा आशमा
मुटुको प्रत्येक ढुकढुकी बन्धकी भइसकेपिछ
मस्तिष्कका प्रत्येक नशा
व्याज तिर्दैमा गइसकेपिछ
परिणाम के हुन्छ र
यहाँ त्योभन्दा अर्को ।
राजा त्यो देशको राजालाई
के राजा भन्ने
अर्काको तलब खाएर
अर्काको पराधिनता स्वीकारेर
अर्काको कदममा निहुरेर
अनि अर्काको आदेश तामेल गर्दै
बाँच्ने पनि
राजा भनिएला र
त्यसैले त राजा
राजा थिएन
दास थियो ऊ सैन्धवको
देशको प्रत्येक जनता र
प्रत्येक माटोको कण सहित ।

२। विदुलाको छट्पटी

यस खण्डकाव्यको पूर्णपाठ पछि राखिनेछ ।